top of page

Proprioseptörleri Anlamak



Sinir sistemindeki özelleşmiş duyu hücreleri beyne dış dünya hakkında bilgi verir. En önemli alıcılardan bazıları ısı, ağrı veya basınç gibi duyulara duyarlıdır. Duyusal reseptörlerin bir diğer çok önemli kategorisi, beyne hareket ve vücudun konumu hakkında bilgi veren özel hücreler olan propriyoseptörlerdir. Kullandığımız terapötik tekniklerin ve yaklaşımların çoğunda önemli bir rol oynarlar, bu yüzden bu önemli sensörleri hızlı bir şekilde gözden geçirelim.


Proprioseptörler, birincil işlevi önemli hareket yönlerini yönetmek olan özel sinir sistemi sensörleridir. Oldukça karmaşıktırlar ve fazla miktarda bilgi aktarırlar. Bununla birlikte, propriyoseptif girdi olmadan, doğru bir şekilde hareket etmek imkansız değilse bile zor olurdu. Motor sistemi üzerinde kontrol kazanmaya yeni başlayan bir bebeği izlemek, çok gelişmiş bir proprioseptif sistemimiz olmasaydı hareketimizin nasıl olacağı konusunda size bir ipucu verir.


Kas iğcikleri, golgi tendon organları, ruffini uçları ve pacinian cisimcikleri dahil olmak üzere birçok özelleşmiş proprioseptör vardır. Ruffini uçları ve pacinian cisimcikleri, basınç dereceleri ve eklemlerin açısı veya konumu hakkında geri bildirim sağlayan deri ve eklem proprioseptörleridir. Kas iğcikleri ve golgi tendon organları, kas dokusundaki uzunluk ve gerilim ilişkileri hakkında bilgi iletmek için tasarlanmıştır. Bu son iki proprioseptörün işlevi hakkında genellikle bir karışıklık söz konusu olur. Bunlar hakkında biraz bilgi verelim.


Kas İğleri


Kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ile çalışanlar için kas iğciği fonksiyonunu anlamak önemlidir. Kas iğcikleri, kas göbeğinin kasılma bölgeleri boyunca yayılır. Tıpkı kas lifleri gibi hem kasılabilir hem de uzayabilir. Kas iğciği liflerine, kontraktil kas liflerinden ayırt etmek için intrafusal lifler de denir.


Kas iğciği çoğunlukla iki tür uyarıya yanıt verir. Birincisi, kas uzunluğundaki değişiklik miktarıdır. İkincisi, kas uzunluğunun değişme hızıdır. Kas iğciklerinin birincil sorumluluğu, kasın çok fazla uzamasını ve gerilme gibi bir gerilme stresi yaralanmasına neden olmasını engellemektir.


Bir kas doğal olarak elastiktir ve uzama yeteneğine sahiptir. Ancak, bu kas uzama kabiliyetinin ötesinde gerilirse yırtılabilir. Kas iğciğinin rolü bunun olmasını önlemektir. Kas çok hızlı uzarsa kas iğciği tehlikeyi algılar. Kas aralığının sonuna yakın olmasa bile, kas dokusunun hızlı uzaması fazik yanıtı başlatabilir ve kas iğciklerini uyarabilir. Bu durumda kas iğciği, mevcut hızlı uzama hızı devam ederse, kasın gerilmeye dayanma yeteneğini atlayacağını ve liflerin zarar görebileceğini algılamaktadır.


Kas iğciği hücrelerindeki uygun olmayan gerilim seviyeleri, biyomekanik dengesizliğe ve çeşitli yumuşak doku sorunlarına yol açabilir. Birçok masaj ve germe tekniğinin etkinliği, kas iğciklerinin nasıl çalıştığıyla doğrudan ilişkilidir. Örneğin, bir kas belirli bir süre kısaltılmış pozisyonda kalırsa, kas iğcikleri uyarı eşiğini değiştirebilir. Bu nedenle kasın normal uzunluğuna dönmesi kas iğciği tarafından önemli bir gerilme olarak algılanabilir. Buna karşılık, kas normal dinlenme uzunluğunu aştığında, kas iğcikleri aşırı aktif hale gelir. Kaslardaki gerilimi normalleştirmeyi ve kas uzamasını artırmaya yardımcı olmayı amaçlayan masaj teknikleri, kas iğciklerinde uygun eşik seviyelerinin geri kazanılmasına yardımcı olur.


Masaj

Golgi Tendon Organı


Kas üzerinde çok fazla uzunluk olup olmadığını belirlemekten kas iğciği sorumluyken, golgi tendon organı kas liflerinde çok fazla kasılma uyarısı olup olmadığını belirlemekten sorumludur. Kas lifleri, yapabileceklerinden daha fazla kuvvetle kasılmaya çalışıyorsa, bir yaralanma olasıdır. Bunun basit bir örneği, birinin kendisi için çok ağır olan bir ağırlığı almaya çalışmasıdır. Ya da düşen ağır bir nesneyi yakalamaya çalışıyor olabilirler. Kas kasılma uyaranı kasın kaldırabileceğinden fazla olduğunda, kas lifleri yırtılabilir.


Golgi tendon organı kas-tendon kavşağında bulunur. Birincil rolü, kasın çok fazla çaba sarf edip etmediğini belirlemektir. Kasın göbeği elastik olduğundan ve tendon lifleri olmadığından, golgi tendon organının kas-tendon kavşağında konumu, rolü için idealdir. Bu hücreler, kasın kuvvet kabiliyeti için çok fazla efor gerektiğini tespit ederse, kasılma uyarısını kapatacaktır. Golgi tendon organı, kas iğciği kadar hassas bir eşiğe sahip değildir, bu nedenle kolayca aktive edilemez.


Bir kasın iki ucunu birbirine doğru itmeye çalışmayı savunan bir tür masaj tekniği vardır. Buradaki fikir, bu hareketin bir kas kasılmasını uyarması ve bir kasın gevşemesine yardımcı olabilecek bir golgi tendon tepkisi oluşturmasıdır.

İlk olarak, golgi tendon organını uyarmak için gereken kuvvet, kasın bir kasılma oluşturmak için maksimum kapasitesine yakın olmalıdır.


Uzuvlarınızı birbirine doğru hareket ettirmediğiniz sürece, sadece deriyi kavrarsınız ve onu alttaki çok kaygan fasya üzerinde kaydırırsınız, böylece kası hiç kısaltmazsınız. Ek olarak, golgi tendonları pasif kas etkileşimi sırasında çok aktif değildir, bu nedenle siz veya müşteri uzuv hareketi yoluyla kası kısaltsanız bile, aktif kas kasılması olmadığı için golgi tendon organının uyarılması olası değildir.


bottom of page